Kedilerde kısırlaştırma operasyonu hakkında merak edilenler

Kediler neden kısırlaştırılmalı ?

Günümüzde değişen iklim koşulları ile birlikte özellikle kedilerin seksüel döngüleri mevsim periyodundan çıkıp neredeyse yıl boyuna yayılacak noktaya gelmiştir. Bu durum sürekli üreme ve kontrolsüz nüfus artışına sebebiyet vermektedir. Çoğalan kedi ve köpek sayıları tedavileri oldukça güç olan ve hızla yayılım gösterebilen birçok enfeksiyöz hastalığı da maalesef beraberinde getirmektedir.

Kısırlaştırma gerek erkek, gerekse dişi kedilerde hem davranışsal hem de sağlık açısından oldukça ciddi problemlerin önüne geçmektedir. Kontrolsüz yavru artışı kedilerin doğal çevresinde birçok sorunu beraberinde getirirken kısırlaştırılmamış kedilerde sık sık karşılaştığımız sağlık sorunları da bireysel olarak her bir kedinin yaşamını tehdit etmektedir.

Sokak kedilerini kısırlaştırmak sağlıklı mıdır ?

Söz konusu sahipsiz hayvanlar olduğunda yukarıda özetle bahsettiğimiz hem çevresel hem de bireysel sıkıntılara hemen hemen her meslektaşımız kliniğinde rastlamaktadır. Kontrolsüz artış gösteren kedi ve köpek nüfusu beraberinde besin temini, yer sahiplenme, kavga ve yaralanmalar gibi çevresel sıkıntıları beraberinde getirirken, kedilerde kavgayla birlikte özellikle Felin İmmunodeficieny Virus (FIV) gibi bulaşıcı hastalıkların çoğalma riskinin artması, dişi kedilerde rahim iltihabı, meme tümörleri ve güç doğumla birlikte hem anne hem de yavrularda can kaybı ve gerek anneden yavrulara gerekse yavrular arasında bulaşıcı hastalıkların yayılması gibi ciddi  sağlık sorunlarının hızla artmasına sebep olmaktadır. Tüm bu nedenlerden dolayı sahipsiz hayvanlarda kısırlaştırma zorunlu operasyon olarak tanımlanmaktadır.

Ev kedilerini kısırlaştırmak sağlıklı mıdır ?

Sahipli hayvanlar söz konusu olduğunda ise kısırlaştırma operasyonu  hem zorunlu hem de isteğe bağlı olarak tanımlanabilir. Tıpkı sahipsiz hayvanlarda bahsettiğimiz gibi kısırlaştırılmamış dişi kedilerde rahim iltihabı, güç doğum, meme tümörleri/hiperplazileri, yumurtalık kistleri ve tümörleri ve vajinal hiperplazi oldukça sık rastladığımız ve  birçoğu, hayvanın yaşamını tehdit eden olgulardır. Tüm bu sayılan olguların tedavisinde veya hayvanlarımızı bu durumlardan korumak söz konusu olduğunda kısırlaştırma zorunlu bir operasyon olmaktadır.

Kısırlaştırma operasyonunu isteğe bağlı kılan olguların çoğu davranışsal olup bunların en başında erkek kedilerin koku bırakma, saldırganlık, evden kaçmaya meylin artması dişi kedilerde kızgınlık boyunca aşırı huzursuzluk ve ulumaya benzer ses çıkarma gibi rahatsız edici kızgınlık davranışları, isteğe bağlı kısırlaştırma operasyonu için en çok sözü geçen sebepler arasındadır.

Kediler için en uygun kısırlaştırma zamanı nedir ?

Zorunlu haller dışında, cerrahi kısırlaştırma işlemini yapacağımız zaman göz önünde bulundurduğumuz 3 temel kriter vardır.

-en az 20 haftalık olmalı

-genel kondüsyonu iyi olmalı

-vücut ağırlığı 2 kg'ın üstünde olmalı.

Tüm bu kriterleri karşılayan bir kedi için kısırlaştırma operasyonu ne kadar erken yaşta yapılırsa, hem operasyon ve iyileşme süreci hem de operasyon sonrası sağlıklı yaşam için o kadar önemlidir. Hayvanların hayatlarının erken döneminde yapılan bu operasyonun uzun vadede medikal ve davranışsal yararının olduğunu AAFP başta olmak üzere bir çok kaynak ve kuruluş desteklemektedir (Cat Fanciers Association ,HSUS, The Ohio State University AVMA, , Texas A & M, AKC ASPCA, AVAR, AAHA, , Columbus Academy of Veterinary Medicine). Halk arasında erken dönemde yapılan operasyonun kedi ve köpek nüfusunu yok edeceği gibi bir düşünce var olsa da; bir tane kısırlaştırılmamış kedinin, 6 yıl içerisinde kedi popülasyonunun 73.000 kadar artmasına sebep olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Tüm bunlara ek olarak hiç kızgınlık göstermemiş kedilerin kısırlaştırılması en sağlıklı seçimdir. Erken dönemde yapılmış kısırlaştırmanın medikal açıdan da birçok faydası bulunmaktadır. Anatomik yapıların daha az gelişmiş olması, operasyonun daha hızlı ve daha az riskli, yaratılan doku travmasının daha az, yara hattının daha küçük olmasına olanak sağlar ve iyileşme çok daha hızlıdır. Genç hayvanlarda hem operasyonun daha kısa sürede bitmesiyle birlikte alınan anestezi miktarının azlığı hem de metabolizmalarının hızlı olmasının sonucunda anesteziyi vücuttan daha çabuk atmaları söz konusu operasyon için oldukça önemli avantajlardandır.

Bunların dışında hiç kızgınlık göstermeden kısırlaştırılmış kedi ve köpeklerde yapılan araştırmalar meme tümörü oluşum insidansında %98 lere varan azalma gösteriğini kanıtlamıştır. Hayvanların geçirdiği her siklus tümör oluşum riskini ciddi oranlarda arttırmaktadır.

Kısırlaştırma operasyonunda neler yapılıyor ? Operasyon ne kadar sürüyor ?

Kısırlaştırma operasyonu en geniş anlamıyla erkek ve dişi hayvanların üreme yeteneğinin cerrahi olarak engellenmesidir. Dişi kedilerde kısırlaştırma operasyonu sırasında yumurtalıklar ve rahim vücut dışına çıkarılırken, erkek kedilerde testisler alınmaktadır. Operasyon genel anestezi altında yapılmaktadır. Operasyon öncesi gerek operasyon gerekse anestezi riskini minimuma indirmek için detaylı muayene ve çeşitli testler gerekmekte olup operasyon öncesi muayenesi ve gerekli tüm testler kliniğimizde hekimlerimizce yapılabilmektedir.

Her operasyonun her hastada hazırlık ve tamamlanma süresi farklılık göstermekte olup hastanın minimum süre anestezide kalması için olabilecek en kısa sürede ve en sağlıklı şekilde operasyonun tamamlanması amaçlanmaktadır. Bu konuda herhangi bir net süre belirtilememekte olup hasta sahiplerinin de önceliği her zaman operasyon ve anestezi güvenliği olmalıdır.

Kısırlaştırma operasyonu sonrasında kediler ne zaman iyileşir ?

Kısırlaştırma operasyonu her ne kadar küçük bir operasyon gibi görünsede hastanın operasyon sonrası dikkatli gözlem ve bakımı gerekmektedir.  İyileşme süresinde hastanın yara bölgesine temas edip zarar vermesinin engellenmesi dikkat edilecek hususların başında gelmektedir. Kedilerin çoğu yakalık takmak istememekte olup bu gibi durumlarda, plastik yakalık yerine bez yakalık denenmeli, kedinin yakalığı tamamen reddi durumunda ise gerek kediler için özel üretilmiş operasyon sonrası giysileri gerekse yeni doğan bebek giysileri ile yara bölgesi koruma altına alınması iyileşme sürecinin en önemli hususlarındandır. Bir diğer önemli nokta operasyon sonrası süreçte ilaçların saatli alınması ve kedinin ilaçları aldığından emin olunmasıdır. Operasyon sonrası hekiminizin uygun gördüğü ilaçlarla birlikte özellikle ağrı kesici kullanımı oldukça önemlidir. Kedinin operasyon sonrası hızla eski aktivitesine geri dönmesi için ağrının engellenmesi şarttır. Bununla birlikte kedinin hareketli olması da ağrı oluşmadığını göstermemektedir. Kediler de diğer hayvanlar gibi insanlara kıyasla daha yüksek ağrı eşiğine sahip olup kolay kolay ağrı belirtisi vermemektedirler. Operasyon olduktan sonra hızla eski haline dönmesiyle birlikte hekimin uygun gördüğü güne kadar ağrı kesici kullanılmamış hastalar aniden yeme içmeden kesilmiş, hareketsiz ve agresyon şikayetiyle kliniğimize oldukça sık başvurmaktadır. Bu nedenle hasta sahiplerinin hekimin uygun bulduğu güne kadar gerek kliniğe gelerek gerekse evde, tüm reçeteyi eksiksiz uygulaması gerekmektedir.

Aynı hastalığı atlatmış veya aynı operasyonu olmuş her insanda iyileşme süreci nasıl bireysel faktörler göz önüne alınarak farklı zamanlarda tamamlanıyorsa, kısırlaştırma operasyonu olmuş her kedinin de iyileşme süreci farklılık göstermektedir. Optimal koşullar altında kısırlaştırma operasyonu geçirmiş ve operasyon sonrası bakımı eksiksiz olarak yapılmış bir dişi kedinin iyileşme süreci ortalama 5-7 gündür. Erkek kedilerde gerek operasyon yarasının küçüklüğü,dikiş atılmıyor oluşu  gerekse operasyon için karın içine girilmeyip yalnızca dışarıdan müdahale edilmesi ile iyileşme süreci daha kısadır. Ancak yukarıda da bahsedilen faktörler göz önünde tutulmalı, iyileşme sürecinin kediden kediye farklılık göstereceği unutulmamalıdır.

Kısırlaştırılan kedinin huyu değişir mi ?

Erkek ve dişi kedilerde ilk kızgınlık görülmesiyle birlikte dışarı kaçmaya meyil, çiftleşme isteği ile gelişen agresyon, otorite kurma amacı ile evdeki diğer kedilerle kavga etme isteği hayvan kısırlaşmadıkça süre gelmektedir. Özellikle dışarı kaçma eğilimi ile camdan atlama, sokağa kaçtıktan sonra araba altında kalma ve trafik kazaları maalesef kliniğimizin acil vakaları arasında en sık rastladıklarımız durumlardır. Hem davranışsal bozuklukların hem de oluşabilecek sağlık sorunlarının önüne geçmek amacıyla ergenlik öncesi kısırlaştırma oldukça önemlidir. Kısırlaştırma sonrası özellikle erkek kedilerde olmakla birlikte dişi kedilerde de davranış bozukluklarının düzelme oranı  %83 olarak kanıtlanmıştır.

Tüm bunların dışında operasyon esnasında ve operasyon sonrasında doğru planlanmamış ağrı yönetimi hayvanlarda yaşam boyu aşırı duyarlılığa (allodini) neden olmaktadır. Bu duruma ek olarak iyileşme süresinde dışarı çıkmada zorluk yaşayan kediler için ilaçların -hekim kontrolünde- ağızdan uygulamaya çevrilmesi, yukarıda bahsedildiği gibi yakalık takmada direnç gösteren kediler için yara bölgesini örtmede alternatifler geliştirilmesi de mümkün olup bu çözümler ile kedilerde operasyon sonrası oluşacak gerginliğin önüne geçilebilmektedir.

Kısırlaştırılan kedi kilo alır mı ?

Kısırlaştırma operasyonu sonrasında erkek kedilerde testosteron, dişi kedilerde östrojen hormonu salınımı minimuma inmektedir. Hormonların vücuttan çekilmesi ile çiftleşme arzusu ortadan kalkarken aynı zamanda metabolizma da yavaşlamaktadır. Bu nedenle kısırlaştırılmış kedi ve köpeklere özel beslenme programı geliştirilmiştir. Özellikle kısır kediler için hazırlanmış mamaları kullanarak, aynı zamanda da kedinizin kilosuna uygun miktarda mama tüketmesini sağlayarak yaşam boyu kilo kontrolü sağlanabilir.

Ergenlik öncesi ile daha sonraki yaşlarda kısırlaştırılmış hayvanların arasında obeziteye yatkınlık bakımından kanıtlanmış yeterli çalışmanın bulunmaması, beslenme kontrolü ile özellikle obeziteye yatkın ırklar olmakla birlikte tüm kedi ve köpeklerde kilo kontrolünün sağlanabileceği bilinmektedir.

Veteriner Hekim

Hülya KULA

Sorularınız ve detaylı bilgi için aşağıdaki numaradan hekimimize ulaşabilir randevu talep edebilirsiniz.

VetPozitif Veteriner Sağlık Merkezi

0551 955 5775 - 0216 418 6666